نیمی از موارد دمانس در جهان، قابل پیشگیری یا به تاخیر انداختن هستند (مطالعه این مطلب برای پزشکان و بیماران مناسب است)

📌 با کنترل و حذف 14 عامل خطر می توان از وقوع 50% موارد دمانس پیشگیری کرد یا آنها را به تاخیر انداخت. به خاط دارید که مقاله 2020 لنست – که در همین کانال به آن اشاره شد – 12 عامل خطربرای دمانس معرفی کرده بود. اکنون دو عامل خطر دیگر به این 12 مورد اضافه شده است که عبارتند از هیپرکلسترولمی و اختلال بینایی.

📌 به یاد دارید که در آن مقاله قویا روی نقش کاهش شنوایی به عنوان قوی ترین ریسک فاکتور قابل تعدیل دمانس تاکید شده بود. همیشه این سووال ذهن همه ما را به خود مشغول کرده بود که چرا به کاهش بینایی اشاره ای نشده است؟ اما در نشست اخیر مولفین ، به این موضوع نیز اشاره شده است. این فاکتور تنها محدود به شفاف دیدن نمی شود، بلکه مقدمه شفاف اندیشیدن نیز هست. اختلال دید درمان نشده موجب انزوای اجتماعی، کاهش فعالیت فیزیکی، و نهایتا افت شناختی خواهد شد.

📌 کمیسیون لنست از 2017 با معرفی 9 عامل خطر برای دمانس شروع به هدف گذاری کرد و در کمیسیون 2020 این عدد به 12 ریسک فاکتور رسید. شعار لنست همواره این بوده است که هیچ وقت برای پیشگیری از دمانس خیلی زود یا خیلی دیر نیست. حتی تحصیلات بیشتر در کودکی می تواند یک هدف مناسب برای شروع پیشگیری باشد.

🔅برای دوستانی که تازه به کانال کاگنیتیو پیوسته اند یاداوری می کنم که دوازده عامل خطری که قبلا لنست به آنها اشاره کرده بود از این قرار است:
تحصیلات پایین تر، کاهش شنوایی، هیپرتنشن، دخانیات، چاقی، افسردگی، فقدان فعالیت فیزیکی، دیابت، مصرف بیش از حد الکل، آسیب تروماتیک مغز، آلودگی هوا، انزوای اجتماعی.

📌در مقاله 2020 با احتساب تاثیر این 12 عامل خطر، براورد شده بود که از 40 درصد موارد دمانس می توان پیشگیری کرد یا آنها را به تاخیر انداخت. اخیرا اعضای کمیسیون با لحاظ کردن تاثیر 9 درصدی اختلال بینایی و هیپرلیپیدمی (LDL بالا) در وقوع دمانس، ادعا می کنند که با کنترل مجموع 14 عامل خطر می توان 49 درصد از موارد دمانس را به تاخیر انداخت یا از آنها پیشگیری نمود. سطح بالای LDL از 40 سالگی به بعد موجب افزایش وقوع دمانس خواهد شد.

🔅 در بین این 14 عامل، چهار عامل بیشترین تاثیر رادارند:
– کاهش شنوایی (7%)
– سطح بالای کلسترول (7%)
– تحصیلات پایین در اوایل زندگی (5%)
– انزوای اجتماعی در سنین بالاتر

📌 براین اساس کمیسیون لنست به دولت ها برای پیشگیری از وقوع سونامی دمانس در سالهای آتی این پیشنهادها را ارایه کرده است:

– پیشگیری و درمان کاهش شنوایی : لزوم برنامه ریزی برای غربالگری تشخیص افت شنوایی و نیز فراهم کردن تسهیلات تهیه وسایل کمک شنوایی و فرهنگ سازی و متقاعد کردن سالمند و خانواده برای استفاده از سمعک از اموری است که قویا باید به آنها توجه داشت. درصد بالایی از خانواده ها قادر به تهیه سمعک برای سالمند نیستند و از میان آنهایی هم که سمعک را تهیه می کنند ، در بسیاری موارد جای سمعک نه در گوش سالمند که در طاقچه است. برنامه های اموزشی برای رفع نفرت سالمند از سمعک و آموزش نحوه کنار آمدن او با این وسیله از جمله ضروریات برنامه های پیشگیری از دمانس است.

– پیشگیری و درمان افت بینایی

– پیشگیری و درمان افسردگی

– حفظ فعالیت های شناختی در طی حیات و به خصوص در دوران پس از بازنشستگی

– حفاظت از سر در ورزش های پرتماس مثل بوکس و یا موتور سواری

– کاهش عوامل خطر عروقی شامل هیپرکلسترولمی، دیابت، چاقی و هیپرتنشن

– بهبود کیفیت هوا

– برقراری امکان گسترش تماس های اجتماعی از راه های مجازی و حقیقی .

دکترموسی عطازاده

🌿

https://doi.org/10.1016/S0140-6736(24)01296-0